مصوبه شوراي فرهنگی دانشگاه مورخ 12/06/1397
مقدمه:
بررسی تاریخ فرهنگ و تمدن بشري نشان می دهد که آراستگی ظاهري و رفتاري انسان ها در هر مقطع و در هر قومی نشان دهنده عظمت، بلوغ و بالندگی فرهنگی هر جامعه است. فرهنگ و تمدن اسلام و ایران به عنوان یکی از برجسته ترین و پیشروترین نمادهاي تمدنی بشر همیشه مورد توجه سایر اقوام و ملل بوده و هست. علاوه بر این همراه با تاسیس دانشگاه و مراکز علمی ساحت معنوي و مقدس علم براي انسان باعث شده است تا دانشمندان، دانشجویان و تعامل گران با این حوزه همیشه در محیط اجتماعی دانشگاه بالاتر از استانداردهاي رایج اجتماع رفتار کرده و ساحت مقدس دانشگاه را پاس بدارند .
از اینرو آراستگی ظاهري و شئون فرهنگی و رفتاري افراد در محیط دانشگاه در دستور کار همه دست اندرکاران این حوزه قرار گرفته و در تمامی محیط هاي دانشگاهی استانداردهاي لازم تعریف شده است. این موضوع در دانشگاه هایی که در معرض خرده فرهنگ هاي ناشی از جذب دانشجویان خارجی قرار دارد بیش تر مورد توجه قرار می گیرد .
از آنجائیکه امروزه به دلیل پدیدآمدن شبکه هاي اطلاع رسانی و ارتباطی فاصله بین باورها، اعتقادات و فرهنگ ها و شئون فرهنگی و رفتاري افراد مختلف بسیار کم شده و هویت اصیل فرهنگی جوامع علمی را دستخوش هرج و مرج قرار داده است لازم است تا آحاد جامعه دانشگاهی نسبت به این مساله حساس بوده و هویت جوامع علمی را پاس بدارند.
جامعه دانشگاهی ایران اسلامی نیز منبعث از تعالیم بلند اسلامی و فرهنگ برجسته و هویت ایرانی باید نسبت به این دارایی ارزشمند خود حساس بوده و براي حفظ این شئون تلاش نماید و دانشگاه آزاد اسلامی باید نماد پایبندي به این شئون در تمامی زمینه ها باشد. در این خصوص آیین نامه ها و دستورالعمل هاي متعددي در راستاي حفظ آراستگی ظاهري و شئون فرهنگی و رفتاري اعضاي خانواده دانشگاه در جمهوري اسلامی ایران تدوین و ابلاغ شده است که منبعث از این مصوبات و دستورالعمل آراستگی و شئون فرهنگی و رفتاري دانشگاه در موارد ذیل ابلاغ می گردد تا در کلیه واحدهاي دانشگاهی اجرا گردد:
1- اصول اجرایی
1-1- تقدم اقدامات ایجابی معرفتی و تشویقی بر اقدامات بازدارنده براساس شیوه هاي امر به معروف و نهی از منکر در امر عفاف و پوشش(مانند: برگزاري کارگاه هاي مختلف آموزشی با موضوع عفاف و پوشش، مسابقات علمی و فرهنگی، اردوهاي فرهنگی مرتبط، سخنرانی و جلسات پرسش و پاسخ، کرسیهاي آزاد اندیشی و .)...
2-1- شناسایی و به کارگیري نیروها و کارکنان آگاه، توانمند و شایسته و عامل به مبانی دینی عفاف و پوشش، براي انجام فعالیت هاي فرهنگی، ارشادي، اجرایی و تبلیغی در این خصوص.
3-1- آموزش هاي مورد نیاز براي کارکنان انتظامات دانشگاه، به منظور رعایت حرمت و کرامت دانشگاهیان(استادان، دانشجویان و کارکنان.)
4-1- تشکیل کارگروه آراستگی و شئون فرهنگی رفتاري و تشکیل منظم جلسات آن، بر اساس شرایط لازم و براي ایجاد وحدت رویه در واحدهاي دانشگاهی(اعضا و شرح وظایف هر یک در مواد بعدي این دستورالعمل ذکر شده است.)
5-1- بررسی وضعیت آراستگی ظاهري و پوشش استادان، دانشجویان و کارکنان دانشگاه مبنی بر ارزش هاي اسلامی، مطابق این دستورالعمل و پایش فعالیت ها و برنامه ها و اخذ آمارها و خود ارزیابی واحدها از این منظر و ارائه گزارش دوره اي.
6-1- جلب مشارکت همه دانشگاهیان، مردم، نهادها و هیأت امناي دانشگاه در اجراي این دستورالعمل.
2- اقدامات معرفتی
2-1- بالا بردن سطح آگاهی و باور دانشگاهیان(اعضاي هیأت علمی، دانشجویان و کارکنان) از طریق تبیین دیدگاه هاي اسلام در خصوص عفاف و پوشش، آسیب هاي اجتماعی و تحکیم ارزش ها، مبانی استحکام روابط خانواده، مهارت هاي زندگی و سبک زندگی اسلامی- ایرانی با برگزاري کارگاه هاي آموزشی.
2-2- معرفی الگوهاي مناسب با بهره گیري از سیرة عملی معصومین(ع)، بزرگان علمی، ادبی و فرهنگی منطبق با مقتضیات زمان و مکان در مناسبت هاي مختلف و سخنرانی استادان متخصص و بانوان خارجی و تازه مسلمان شده و محجبه در موضوع عفاف و پوشش.
2-3- تبلیغ و اطلاع رسانی گسترده مواد مختلف این دستورالعمل به استادان، دانشجویان و کارکنان در قالب بنر- پیامک و تابلوهاي دانشگاه و اعلام در صفحه اینترنتی آنان.
2-4- بهره گیري از مرکز مشاوره دانشگاه با حضور مشاوران و کارشناسان مذهبی و فرهنگی.
2-5- ایجاد زمینه فکري و اندیشه اي براي دانشگاهیان در زمینه عفاف و پوشش اسلامی با برگزاري کرسی هاي آزاد اندیشی ،مناظره، جلسات هم اندیشی و نشست هاي تخصصی .
2-6- شناسایی و تشویق استادان و دانشجویان نمونه در حوزه عفاف و پوشش در دانشگاه و برگزاري کارگاه هاي توجیهی براي آنان به منظور مشارکت حداکثري در این حوزه.
تبصره:تشویق و معرفی استادان و دانشجویان برتر در حوزه عفاف و پوشش، با اهداي تندیس و هدایاي نقدي قابل توجه در مراسم و اعیاد و اولویت بخشی به آنان براي استفاده از سهمیه رایگان شرکت در اردوهاي منتخبان و اردوهاي زیارتی و سیاحتی در سطح واحد(دو بار در سال)، استان و ملی(یک بار در سال) و تخفیف مناسب شهریه دانشجویی براي دانشجویان .
2-7- ایجاد شبکه هاي همیاران فرهنگی متشکل از دانشجویان علاقه مند، مؤمن و انقلابی .
2-8- پشتیبانی از اجراي مسابقات فرهنگی و هنري به صورت مجازي یا حضوري مرتبط با موضوع عفاف و پوشش .
2-9- بستر سازي براي تولید و ارائه محصولات فرهنگی مانند کتاب، لوح فشرده و اقلام مربوط به موضوع عفاف و پوشش.
2-10- حمایت مالی از پایان نامه هاي برتر دانشجویی، طرح هاي پژوهشی و کتاب هاي مرتبط با موضوع گسترش فرهنگ عفاف و پوشش با استفاده از بودجه فرهنگی و پژوهشی دانشگاه در قالب تفاهم نامه میان معاونت فرهنگی و دانشجویی و معاونت پژوهش و فناوري دانشگاه.
3- ضوابط مورد توجه در تعیین مصادیق مجاز و غیر مجاز پوشش و ظاهر آرایی
الف)- مصادیق مجاز:
رعایت پوشش و ظاهر هر فرد دانشگاهی در حدود و چارچوبهاي شرع مقدس اسلام، متناسب با شأن، منزلت و عرف دانشگاه و هم سو با فرهنگ اسلامی و ملی ایران .
ب)- مصادیق غیر مجاز:
پوشش مغایر با شرع مقدس اسلام، فرهنگ اسلامی و ملی و شأن و عرف دانشگاه و مصداق ترویج فرهنگ و سبک غربی و نماد عرفانهاي نوظهور، فرقههاي انحرافی و شیطان پرستی .
4- پوشش و ظاهر موجه دانشگاهیان( بانوان و آقایان) :
4-1- پوشش بدو ورود، محوطه، کلاس درس و آزمایشگاه:
4-1- 1- پوشش باید ساده، آراسته و متناسب با شأن دانشگاهیان باشد و از پوشاك غیر مجاز و نامتعارف نباشد.
4-1- 2-پوشش بانوان مناسب است چادر با استفاده از مانتوي مناسب، با شلوار و مقنعه و یا روسري با رنگ متعارف و جوراب و یا پوشش مانتوي زیر زانو- آستین بلند، با شلوار و مقنعه و با رنگ متعارف و جوراب باشد(از مصادیق غیر مجاز نباشد) .
همچنین مو و اندام زن در حدود حجاب شرعی پوشانده شود.
(تمامی ضوابط پوشش باید براي بخش هاي بالینی، حرفه اي و آزمایشگاهی نیز رعایت شود. ضمن اینکه پوشیدن لباس یونیفورم در این بخش ها لازم است.)
4-1- 3-پوشش آقایان لازم است پیراهن آستین بلند و شلوار ساده و رسمی با رنگ ساده باشد. لازم است اندام مرد نیز در حد متعارف پوشیده باشد یعنی نازك، بدن نما و چسبان نباشد.
4- 2- پوشش خوابگاه ها و ورزشگاه ها
4-2- 1- پوشش محیط خوابگاه باید متعارف با اماکن خوابگاهی باشد. پوشیدن لباس راحتی به ویژه بانوان در هر شرایطی در فضاي عمومی خوابگاه ممنوع است.
4-2- 2-با توجه به تفکیک جنسیت محیط هاي ورزشی، پوشش اختصاصی هر رشته ورزشی می تواند متناسب با همان محیط و ورزش استفاده شود.
5- مصادیق پوشش و آراستن غیر مجاز بانوان
5-1- استفاده از کلاه بدون مقنعه.
5-2- استفاده از روسري هاي نازك و کوتاه، شال به تنهایی و... یا خارج شدن مو از جلوي سر و پشت مقنعه.
5-3- استفاده از دامن جایگزین شلوار براي بانوان به غیر از موارد خاص مانند بیمار یا افراد باردار.
5-4- استفاده از شلوار کوتاه، چسبان، استریج و یا شلواري که تعمداً پاره یا وصله دار باشد.
5-5- مانتوهاي نامناسب: کوتاه، چاکدار، آستین کوتاه(ساق دست نما)، چسبان، داراي رنگ تند و زننده.
5- 6-چادرهاي نامناسب از قبیل: چادر نازك و توري.
5-7- استفاده از پوشش مجامع غیرمناسب براي محیط دانشگاهی نظیر: پوشش محافل جشن- محیطهاي تفریحی و ورزشی و مکانهاي استراحت .
5-8- آرایشهایی که در صورت و ناخن جنبه زیبایی دارد و موجب جلب توجه دیگران میشود .
5-9- استفاده افراطی از جواهرات در صورت(نگین بینی یا دندان)، دست و پا(زنجیر پا) که مغایر با عرف دانشگاه باشد(استفاده از جواهرات و زیور آلات متعارف محیطهاي اداري و دانشگاهی مانند حلقه یا انگشتر ازدواج بلامانع است.)
6- مصادیق پوشش و آراستن غیر مجاز آقایان
6- 1-آرایش و پیرایش غیر متعارف مو مانند بافتن مو و درست کردن مو به صورت تیغ تیغی و یا نماد فرقه اي خاص .
6- 2-لباسهاي اندامی، تنگ و چسبان با آستینهاي خیلی کوتاه حلقهاي یا رکابی یا یقه خیلی باز، شلوارك، لباس راحتی ،شلوارهاي فاق کوتاه، تنگ یا چسبان و نازك و شلوارهایی که تعمداً پاره یا وصله باشد .
6- 3-استفاده از پاپیون و کراوات.
6- 4-استفاده از زیورآلات اعم از گردن بند، زنجیر، مچ بند، دستبند و گوشواره طلا.
6- 5-استفاده از آرایش مو مانند مش کردن، بافتن مو در بالاي سر و...
6- 6- برداشتن ابرو.
7- مصادیق پوشش و آراستن غیر مجاز مشترك آقایان و بانوان
7-1- چاپ هر گونه نقوش و کلمات زننده و رکیک یا علایم و نشانههاي گروههاي انحرافی، تصاویر زن، الفاظ رکیک، عبارات مبتذل، تصاویر فکاهی و پوچ و بیمعنا، شعارهاي قومی و نژادي، تبلیغات تجاري زننده و توهین آمیز بر روي پوشش، مچ بند ،پیشانی بند، کمربند، انگشتر و کیف .
7-2- خالکوبی در نواحی قابل رویت بدن.
8- رفتارها و روابط مغایر شؤون اخلاقی و شرعی
8-1- هرگونه رفتاري که با اصول رفتار سازمانی، ضوابط و مقررات اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی کلاس درس، آزمایشگاه ،خوابگاه و محیط و فضاي دانشگاه مغایر بوده(مطابق مقررات کمیته انضباطی.)
8-2- استفاده نادرست از فضاي مجازي که منجر به بروز موارد ضد اخلاقی شود.
9-روش اجرا براي دانشجویان ناآگاه و یا متخلف:
9-1- گام اول- تذکر محترمانه و صریح به افرادي که در پوشش و شئون اخلاقی، مقررات پوشش و شئون اخلاقی را رعایت نمی کنند.
تبصره: اعمال بند 1 این ماده توسط بخش انتظامات دانشگاه با رعایت جنسیت و بر اساس مفاد اعلامی در تابلوي ورودي دانشگاه می باشد .
9-2- گام دوم- در صورت عدم توجه به تذکر شفاهی، دانشجویان براي مشاوره به معاونت فرهنگی و دانشجویی راهنمایی می شوند تا توسط کارشناس فرهنگی(ترجیحاً همجنس) همراه با اخذ تعهد کتبی، مورد مشاوره قرار گیرند .
9-3- گام سوم- در صورت عدم توجه به موارد مندرج در تعهد کتبی، موضوع در نشستی با حضور نمایندگان معاونت فرهنگی و دانشجویی و حراست دانشگاه به اطلاع خانواده دانشجو می رسد. این نشست به دعوت معاونت فرهنگی و دانشجویی واحد صورت می گیرد. در صورت عدم امکان برگزاري نشست حضوري، موضوع، به صورت تلفنی اطلاع داده می شود.(براي افراد مجرد تماس با پدر و مادر و یا سرپرست وي و براي افراد متأهل با همسر وي ارتباط برقرار خواهد شد) .
9-4- گام چهارم- در صورت عدم توجه، دانشجو همراه با کپی تعهدنامه کتبی و کپی کارت دانشجویی به کمیته انضباطی ارجاع می شود.
تبصره 1 : استادان و کارکنانی که نسبت به مقررات عفاف و پوشش بی اعتنا هستند حسب گزارش هاي رسیده به ترتیب به معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی و گزینشکارکنان معرفی می شوند. در صورت عدم رعایت مجدد موازین و مقررات، به معاونت فرهنگی و دانشجویی براي ارجاع به کمیته انتظامی اساتید و هیأت رسیدگی به تخلفات اداري واحد معرفی می شوند .
تبصره 2 :کمیته آراستگی فردي واحد می تواند براي موارد خاص و ساختار شکنانه نسبت به ممانعت موقت از ورود به دانشگاه تصمیم گیري نماید و پرونده افراد خاطی را به کمیته انضباطی جهت رسیدگی قانونی ارجاع دهد.
تبصره 3 :کانالهاي خبررسانی، سایتهاي اینترنتی و هرگونه امکان دسترسی در فضاي مجازي که توسط اساتید یا دانشجویان ویژه کلاسهاي آموزشی ایجاد می شوند، مشمول این دستور العمل می باشند.